Miyomlar ve kadın sağlığı

Miyom ve kadın sağlığı

Her 5 kadının 1’inde bulunan miyomlar ( leiomyom veya halk arasındaki ismi ile iyi huylu ur veya minyon ) kadın sağlığında önemli bir yer tutmaktadır. 

Neden olabildiği şikayetler, yol açtığı olumsuz durumlar ve özellikle gebelikte neden olabildiği durumlar nedeni ile önemli bir sağlık sorunudur. 

Şimdi miyom konusunu soru cevap ile gözden geçirelim;

Miyomlar kimlerde sık görülür?

Doğum yapmamış kadınlarda, aile hikayesi olanlarda, siyahi ırkta, kilolu kadınlarda çok daha sık görülen bir hastalıktır. Her 5 kadının 1’inde görülmesi nedeni ile zaten son derece sıktır. Ancak görüldüğü gibi belirli bir insan tipinde çok daha sıktır. Sıklıkla birden fazla sayıda olmaktadır. 

Hangi yaşlarda daha sık görülür?

Aslında tüm yaşlarda görülür ancak şikayete neden olması nedeniyle 30-40’lı yaş aralığında sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Menopozdan sonra ise görülme olasılığı azalır. Zaten menopoz sonrası miyom boyutlarında da küçülme beklenir. Ancak menopoza rağmen miyom boyutlarında artış olursa akla kötü huylu tümörler gelmelidir.

Miyomlar hangi şikayetlere neden olur?

Bu sorunun cevabı miyomun bulunduğu yere göre değişmektedir. Ancak sıklıkla neden olduğu şikayetler bulunmaktadır. Bunlar;

• Aşırı adet kanaması olması
• Adette aşırı ağrı olması
• Kan kaybı neden ile kansızlık ( anemi ) gelişmesi
• Çok sık idrara çıkılması

Bunlar başlıca şikayetleridir. Ancak bunların dışında çok farklı şikayet ve durumlara neden olabilmektedir.

Miyomun yerleşim yeri ve neden olabildiği durumlarla ilişkisi nasıldır?

Rahim iç duvarına (submüköz) yerleşen miyomlar:  En çok kanamaya neden olan myom yerleşimidir. Rahimde miyom olduğu zaman, kadında adet kanamaları artar ve pıhtılı bir kanama meydana gelebilir. Ek olarak bebeğin anne rahmine yerleşimini bozması nedeni ile kısırlığa ve düşüğe neden olabilmektedir.

Rahimin duvarının içinde miyom (intramural) : Bu durumda da adet kanamaları artar ve adetler ağrılı bir hal alır. Ek olarak sık idrara çıkma, kabızlık, kanamanın fazla olmasına bağlı kansızlık ve kansızlığa bağlı vücut değişiklikleri görülebilir.

Rahim duvarının dışında yerleşim gösteren miyom ( subseröz): Bu yerleşim tipi miyomlar içerisinde en iyi olanıdır. Kanama üzerine etkisi yoktur. Ancak kasık ağrısı ve sık idrara çıkmaya neden olabilmektedir. Ancak bazen saplı olabilir ve sapı etrafında dönerek ani başlayan bir karın ağrısına neden olabilir. 

Rahimden dışarı yani vajene doğmuş miyom: Bu miyom tipi hem kanamaya neden olabilmesi, hem ilişki sırasında ağrı ve kanama yapabilmesi ve hem de enfekte olabilmesi açısından diğer yerleşim yerlerinden farklıdır. Bu nedenle saptanır saptanmaz alınmalıdır.

Bu sayılan bölgelerin dışında myomlar çok farklı yerlere de yerleşim gösterebilirler.

Miyomlar  ne zaman tedavi edilir?

Burada tedavi ile anlatılmak istenen miyomun cerrahi olarak çıkartılmasıdır. Bu tedavi dışında ilaç tedaviside vardır. Ancak gerek yan etkilerinin çok fazla olması gerek tedaviyi bıraktıktan sonra miyomun tekrar büyümesi nedeni ile çok fazla kabul görmemektedir.

Hangi miyomlar takip edilir?

Hastanın şikayeti yoksa  miyom takip edilebilir. Bu durumda yılda iki kez yapılacak olan ultrasonografi ile miyomun boyutu ve büyümesi takip edilmelidir. 

Ancak bazı kadın doğum uzmanları bu noktada ameliyat için sabırsızlık göstermekte ve 2-3 cm’lik miyomlar için hastalarına ameliyat önermektedir. Bu nedenle eğer miyomunuz varsa ve bir hekim size ameliyat öneriyorsa bir diğer hekim arkadaşında fikrini almanızı öneririm.

Miyomlar ne zaman ameliyat edilir?

Kadın hayatını olumsuz etkilediği durumlarda ameliyat düşünülmektedir. Bunun dışında kısaca özetleyecek olursak;

• Aşırı kanama yapar ise
• Gebelikte düşüne neden olur ise
• Aşırı ve hızlı büyür ise ( kanser riski nedeni ile )

Ek durumlara neden olur ise ameliyat düşünülmektedir.

Miyomların cerrahi tedavisi nasıldır?

Burada miyomun yerleşim yeri ve hastanın bebek isteğinin olup olmaması tedavi şeklini esas belirleyen faktörlerdir. Buna göre günümüzde sıklıkla laparoskopik ( kapalı ) ameliyat ile alınmaktadır. 

Ancak burada iki miyom yerleşimi tedavilerinin farklı olabilmeleri nedeni ile özeldir. 

Rahim boşluğu içerisindeki miyomlar( submüköz): Bu yerleşim yerinde histereskopik miyomektomi en doğru tedavi şeklidir. 

Avantajları nelerdir;

• Kısa bir operasyon süresi vardır.
• Hasta hastanede daha kısa yatar.
• Karın bölgesinde kesi yapılmadığı için enfeksiyon riski minimaldir.
• Başarı oranı yüksektir.
• Rahim alınma tehlikesi son derece azdır.

Tehlikeleri nelerdir;

• Rahim delinmesi olabilir.
• İşlem çok uzun sürerse, kullanılan suyun bir kısmı hastanın kan damarlarına girer ve hayati tehlikesi olabilen beyin ödemi meydana gelebilir.

Rahim dışında yerleşim gösterenler (subseröz): Günümüzde artık bu yerleşim yeri için açık ameliyat olmak çok mantıklı değildir. Laparoskopik (kapalı ameliyat) operasyon bu miyom için vazgeçilmezdir. Ancak miyomun kabul edilebilir bir büyüklükte olması gereklidir.

Miyom alma ameliyatlarının riskleri nelerdir?

Miyom ameliyatlarında olabilecek değişik komplikasyonlar vardır. Bunlar aşağıda verilen faktörlerle ilişkilidir. Burada hastanın ameliyat öncesi yeterli bilgilendirilmesi ve olabilecekler konusunda rızasının alınması son derece önemlidir.

• Yapılan ameliyat türü
• Miyomun büyüklüğü
• Yerleşim yeri
• Ameliyat süresi
• Ameliyatı yapan operatör
• Hastanın yaşı ve çocuk isteği

İstanbul anadolu yakasında miyom ameliyatı yapan yerler

Anadolu yakası ve avrupa yakası olarak son derece geniş bir nüfusa sahip olan istanbulda kadın doğum uzmanı olarak hizmet veren çok sayıda yer ve merkez bulunmaktadır. Bu merkezlerde esas olan miyomunuzu alacak olan kadın doğum uzmanının tecrübesi ve bilgi birikimidir. Ek olarak hastane ekipmanı ve anestezi uzmanıda ayrıca önemlidir. Kapalı yöntem ile anadolu yakasında miyom alma ameliyatı yapan doktorumuza direkt ulaşabilir. Muayene sonrası hangi ameliyata uygun olup olmadığınızı öğrenebilirsiniz. İstanbul anadolu yakasında hizmet veren Doç. Dr. Oktay KAYMAK’a ulaşmak için bizi aramanız yeterli olacaktır.

Her miyom ameliyatında rahim alınma riski var mı dır?

Tabiki yoktur. Ancak çok büyük miyom varlığında veya rahimin aşağı kısmına yerleşim gösteren miyom varlığında bu risk daha fazla artmaktadır.

Miyomun ilaç ile küçültülmesi mümkün mü?

Evet, günümüzde bazı ilaçlar ile miyomlar kısmen küçültülebilir. Ancak bu tedaviler hem geçicidir hemde bazı yan etkileri bulunmaktadır. Bu nedenle çok özel durumlarda kullanılmaktadır.

Miyom ameliyatı sonrası ne zaman gebe kalınabilir?

Burada önemli nokta miyomun hangi lokalizasyondan çıkartıldığıdır. Subseröz ve submüköz miyomlarda ameliyattan sonra ilk 3 ay, rahim duvarı içerisine yerleşik miyomların ameliyatından sonra ilk 6 ay gebe kalmasına izin verilmemelidir. Bu sürelerden sonra gebeliğe izin verilebilir.

Miyomun gebelik üzerinde olası etkileri nelerdir?

• Miyom düşüğe neden olabilir ve gebelik kaybedilebilir.
• Bebek gelişmesi tam olmayabilir.
• Bebeğin eşi zamanından önce yani hamilelik sırasında yerinden ayrılabilir ve bebek kaybedilebilir ve annenin hayatı da tehlikeye girebilir. 
• Eğer gebelik sonuna kadar devam ederse, bebek duruş şeklini etkileyebilir. 
• Doğumdan sonra normalden fazla kanama olabilir. En çok korkulan durum budur. Evet miyomu olan anne adaylarının doğum sonrası kanamasının olma riski normale göre 6 katı artmıştır.
• Normal doğuma engel olabilir ve sezaryen olasılığını artırır.

Kırmızı dejenerasyon( miyom ölümü) nedir?

Her gebelikte olmasada, miyomu olan anne adaylarında sıklıkla gelişen bir durumdur. Gebelikte miyom, bebek ile birlikte büyür ancak bir süre sonra dokusu beslenemez ve gerilemeye başlar. Bu durumda hastada şiddetli ağrı olur. Buna miyom dejenerasyonu, kırmızı dejenerasyon ve karneöz değişiklik denir. Aşırı olur ise gebeliğin kaybına bile neden olabilir. 

Gebelik öncesi miyomu olan anne adayları neler yapmalıdır?

Yukarıda anlattığımız nedenlerle rahimde büyük miyomları olduğu bilinen anne adaylarının gebelik öncesi ameliyat olarak miyomlarını aldırması mantıklıdır. 

Sezaryenda miyom alınır mı?

Doğum sezaryan ile olan anne adaylarının ameliyatlarında rahmin dış yüzündeki miyomlar alınabilir. Kas tabakası içerisindeki miyomlarda alınabilir ancak bu konuda tecrübeli olmak, kan bankası olan bir hastaneden olmak ve hastanın rızası ile bu işe kalkışmak gerekir. Bazen aşırı kanamam olur ve işlem rahim alma ameliyatına kadar gidebilmektedir. 

Miyom olması normal doğuma engel olur mu?

Burada miyomun lokalizasyonu esas belirleyicidir. Eğer bebeğin baş geliş olmasını bozmuş ise, doğum kanalını tıkıyor ise doğumun olması için yeterli rahim kasılmasının oluşmasına engel oluyorsa normal doğum olmayabilir. Ancak bunun dışında normal doğum için engel bir durum yoktur.

Miyom ameliyatı sonrası normal doğum olur mu?

Rahim içi veya rahim dışı miyom ameliyatlarından sonra normal doğum yapılabilir. Ancak rahim duvarının kesilmesi ve sonra tamir edilmesi olmuş ise normal doğum yapılması riskli olabilir. Burada risk, doğum sırasında rahimin yırtılması ve bebek ve anne hayatının tehlikeye girmesidir. Bu nedenle ameliyat sonrası doktora bu soru sorulmalıdır. Ameliyatın nasıl geçtiği ve sonraki doğumun nasıl olacağının kesin cevabı alınmalıdır.

Sadece miyom alınan ameliyat ne demek?

Sadece miyom almak latince, miyomektomi olarak isimlendirilir ve rahim yerinde bırakılarak sadece miyom alınır. Bebek isteği olan veya rahimin aldırmak istemeyen kadına uygulanan ameliyat tipidir. 

Çok sayıda miyomu olan kadında rahimin hepsinin alınması ne demek?

Kadının yaşı, gebelik istemi, menopoza yakınlığı gibi bir çok faktör gözden geçirilir ve bazen sadece miyom almaktansa, rahimin hepsini birden almak tercih edilebilir. Bu hasta ile karşılıklı konuşularak alınması gereken bir karardır. 

Rahim alındığında yumurtalıklarda alınır mı?

Hayır, her zaman yumurtalıkları korumak ana amaçtır. Yani kadın ameliyat ile menopoza sokulmaz. Ancak ailede yumurtalık kanseri olanlarda, yumurtalık kistleri olanlarda veya hasta isteği ile yumurtalıklarda ameliyatta alınabilir. 

Miyom ameliyatı sonrası cinsel hayat ne zaman başlar?

Bu soruya cevap her hasta için farklıdır. Çünkü her hastanın miyomunun tipi ve yeri farklıdır. Rahim dışına doğru büyüyen miyom varlığında ameliyatlar çok daha basittir ve kadın bir ay gibi kısa bir süre sonrasında normal hayatına geri dönebilir. Ancak rahim duvarı içerisinde ve çok sayıda miyom varlığında yapılan ameliyat sonrasında normal hayata geri dönüş bazen 3 ayı bulabilmektedir. Bu konu ile ilişkili en sağlıklı bilgiyi sizin ameliyatınızı yapan cerrahtan almanız en doğrusu olacaktır.

Miyom ameliyatı sonrası demir tedavisi

Hemen hemen her miyom kanamaya neden olur ve kadınlar demir kaybederler. Bu demirin geri yerine konulması gerekmektedir. Bu nedenle ameliyat sonrası demirden zengin beslenmek ve ek demir almak en doğru yaklaşım olacaktır. Bu konuda ayrıntılı bilgiyi ameliyatınızı yapacak olan doktora sormanız veya hatırlatmanız gerekmektedir.