Sevgili anne adayları…
Gebeliğin oluşması ve doğum sürecine kadar geçen sürede, anne ve bebeği etkileyen çok farklı riskli durumlar gelişebilir.
Bu riskli durumların erken tanı ve tedavisi ile hem anne hem de bebeğin sağlığının kötü etkilenmesinin önüne geçebilir.
Şimdi sizlere gebeliğin ay ay olabilecek riskli durumların bir kısmından ve bunların ilk işaretlerden bahsedeceğiz.
Gebeliğin ilk üç ayı
Dış gebeliğin ilk işareti
Anne hayatını tehlikeye sokabilen dış gebelik durumunun ilk işareti, şiddetli bir kasık ağrısıdır.
Ancak gebeliğin ilk üç ayında, hafif kasık ağrıları normal kabul edilir.
Bunun ayırt edilmesi hem hasta hem de doktor için son derece önemlidir.
- Kasık ağrısının çok şiddetli olması, beraberinde bulantı kusma, aşırı halsizlik ve baygınlık olması dış gebelik lehinedir.
En kısa zamanda muayene olunmalıdır.
Düşük olacağının ilk işareti
Düşük son derece sık bir durumdur. Tedavi edilebileni ve tedavi edilemeyeni vardır.
Bunun ayrımını sizler yapamazsınız. Ancak düşüğün ilk işaretini bilmek, hekime zamanında başvurulmasını sağlar. Tedavi ile düşüğe tam olarak engel olunamaz, ancak bazı hastalarda tedavi gerekliliği vardır. Düşük konusu hakkında daha fazla bilgi almak için tıklayınız.
Düşük olabileceğinin ilk işaretleri arasında bulunan aşağıda sıralanmıştır;
- Vajinal kanama olması.
- Bulantı kusma hissiyatının aniden kaybolması.
- Göğüs hassasiyetinin aniden kaybolması.
Bebek kalp atışının durmasının ilk işareti
Anne adayının herhangi bir ağrı ve kanaması olmadan bebek kalp atışları durabilir. Bebek kalp atışının kanama ve ağrı olmadan durması durumunda anne adayının ilk hissetiği anormallik, var olan göğüs hassasiyetinin kaybolmasıdır.
Bu nedenle gebeliğin ilk üç ayında sıklıkla olan göğüs hassasiyeti, herşeyin yolunda gittiğinin indirekt belirtisidir.
- Var olan hassasiyetin kaybolması, bebekte bir sağlık sorunu olabileceğinin ilk işaretidir.
Kalp atışı durması hakkında daha fazla bilgi almak için tıklayınız.
Yumurtalık dönmesinin ilk işareti
Gebeliğin ilk üç ayında, sağlıklı her anne yumurtalığında bulunan gebelik kisti ( korpus luteum), bazen kendi etrafında dönebilir.
Hem gebeliğin hem de yumurtalığın kaybına yol açabilen bu durumun ilk işaretinin tanınması son derece önemlidir.
Yapılacak olan erken bir ameliyat ile yumurtalık ve gebelik kurtarılabilmecektir.
- Yumurtalık torsiyonunun ( dönmesi ) ilk işareti; ani başlayan ve gelip giden şiddetli kasık ağrısı ile bu ağrıya eşlik eden bulantı kusmanın olmasıdır.
Gebeliğin ikinci üç ayı
Erken doğumun ilk işareti
Erken doğum, 37. gebelik haftasından önce olan doğumlara erken doğum denir. Ancak burada bebek için daha tehlikeli olan doğum haftası 32. haftanın altında doğum ve özellikle 28. gebelik haftası altı erken doğum olmasıdır.
Bebeğin, dış ortama hazır olmadan doğması beraberinde bazı hastalıkların gelişmesine neden olacaktır.
Bu nedenle erken doğumun olabileceğinin işaretlerinin erken tanınması bebek sağlığı için son derece önemlidir.
- Erken doğum olacağının ilk işareti anne adayında artan vajinal akıntı ve alt kısımda hissettiği anlamsız bir baskıdır.
Bu işaretlerden birisi var ise kısa zamanda muayene olunmalıdır.
Rahim ağzı yetmezliğinin ilk işareti
Rahim ağzı yetmeliğinin ilk işareti olduğunda, maalesef tedavi için biraz geç kalınmış olmaktadır.
Bu nedenle, rahim ağzı yetmezliği olup olmadığı her anne adayında özellikle belirli haftalarda rahim ağzı yapısının incelenmesi ile kontrol edilmelidir.
- Yapılan ultrasonda rahim ağzının boyunun kısalması ve açılmasının görülmesi ile tanınır.
Rahim ağzı yetmezliği hakkında daha fazla bilgi almak için tıklayınız.
Gebelik zehirlenmesinin ilk işareti
Anne ve bebek sağlığı en çok tehdit eden hastalıktır. Tıbbi adı preeklampsidir. Tüm dünyada ve ülkemizde en sık anne ve bebek kaybına yol açan son derece riskli bir hastalıktır. Başlangıç haftasına göre hastada yapacağı klinikler farklıdır.
Anne de tansiyon artışı ile ortaya çıkan hastalık daha sonra tüm vücudu etkiler ve hayati riskler oluşturur. Genel olarak iki ana dönemde başlar;
- 1- Gebeliğin 24-28. haftalarında başlayan tip: Erken başlangıçlı tiptir. Yavaş başlar ve ilerler, ilk işaretleri arasında son bir haftada hızla kilo alma ve el ve yüz ödemi olmasıdır. Sonrasında tansiyonun neden olduğu baş ağrısı ile ilerler.
- 2- Gebeliğin 34-36. haftalarında başlayan tip: Geç başlangıçlı olarak bilinir. Hızlı ilerler, ilk işareti ani başlayan tansiyon artışının neden olduğu baş ağrısıdır.
Bu türden şikayetler varlığında en kısa zamanda muayene olunmalıdır.
Kan damarlarında pıhtılaşmasının ilk işareti
Her gebelik, normal insana göre 6 katı fazla kan pıhtılaşması riski barındırmaktadır.
Gebelik ve lohusalık döneminde görülen bu durum, akciğere pıhtı ilerlemesi nedeni ile anne hayatını tehdit etmektedir.
Bu udurm gelişmemesi için bazı tedavi ve yöntemler bulunmaktadır.
En sık sol baldır ve uyluk bölgesinde oluşan damar tıkanıklığının ilk işareti o ayakta tek tarafılı olan şişliktir.
- Hastanın iki ayağı arasında bariz bir çap farkı bulunmaktadır. Bu durum varlığında kısa zamanda muayene olunmalıdır.
Bebeğin suyunun geleceğinin ilk işareti
Bebeklerin suyunun neden erken geldiği tam olarak bilinmemektedir. Ancak ne sık neyin neden olduğu bilinmektedir. Bu durumun en sık neden enfeksiyondur. Diğer nedenler anne adayının sigara kullanması ve kalitesiz beslenmesidir.
Bebeğin bulunduğu ortamın enfeksiyonu ( koryoamniyonit ), rahim ağzının enfeksiyonu ( servisit ) ve vajinal enfeksiyonlar ( vajinit ) bu duruma neden olabilir.
Gebelikte normalde vajinal akıntıda artış meydana gelmektedir. Bu durum normaldir.
- Ancak akıntıda aşırı artış ve kötü koku duyulması, anne adayında hafif bir ateş ve halsizlik olması bebeğin zarlarının mikrop kapıp, suyun erken gelebileceğinin ilk işaretidir. Bu durum varlığında kısa zamanda muayene olunmalıdır.
Gizli şeker hastalığının ilk işareti
Her yüz gebenin 6-7 sinde gizli şeker hastalığı görülmektedir. Bu nedenle son derece sık olan bu hastalığın tanınması ve tedavi edilmesi gerekir.
- Normalde gebelikte şeker tarama testleri ile taranmaktadır. Gizli şeker hastalığının ilk işareti, anne adayının artan şeker ihtiyacıdır.
Eğer sizde aşırı bir tatlı ihtiyacı hissediyorsanız, kısa zamanda şeker testinizi yaptırmanızı öneririz.
Miyomunuz mu var, derdiniz var…
Bazı anne adayları, gebeliğe mevcut miyomları ile başlar. Gebelikte büyüyen rahim ile birlikte miyomlarda genellikle büyümektedir. Bu durumda anne, miyom ve bebek bir yarış içerisine girer.
Yarışın konusu: Kan damarlarından en çok besin maddesini kim alacak? Bu yarışı sıklıkla bebek kazanır ve miyom kaybeder, miyom ölümü denilen olay meydana gelir.
Ancak miyom nekrozu yani ölümü son derece ağrılı ve tehlikelidir.
Miyomunuz var ve şiddetli ağrılarınız oluyor ise, sizde de miyom dejenerasyonu olabilir.
- Erken doğumu başlatabilen bu durumun kontrol altına alınması gerekmektedir.
Gebeliğin son üç ayı
Gebelik zehirlemesinin ( preeklampsi) ilk işareti
Anne ve bebek sağlığı en çok tehdit eden hastalıktır. Tıbbi adı preeklampsidir. Tüm dünyada ve ülkemizde en sık anne ve bebek kaybına yol açan son derece riskli bir hastalıktır. Başlangıç haftasına göre hastada yapacağı klinikler farklıdır.
Anne de tansiyon artışı ile ortaya çıkan hastalık daha sonra tüm vücudu etkiler ve hayati riskler oluşturur. Genel olarak iki ana dönemde başlar;
- 1- Gebeliğin 24-28. haftalarında başlayan tip: Erken başlangıçlı tiptir. Yavaş başlar ve ilerler, ilk işaretleri arasında son bir haftada hızla kilo alma ve el ve yüz ödemi olmasıdır. Sonrasında tansiyonun neden olduğu baş ağrısı ile ilerler.
- 2- Gebeliğin 34-36. haftalarında başlayan tip: Geç başlangıçlı olarak bilinir. Hızlı ilerler, ilk işareti ani başlayan tansiyon artışının neden olduğu baş ağrısıdır.
Bu türden şikayetler varlığında en kısa zamanda muayene olunmalıdır.
Kordon dolanmasının ilk işareti
Anne karnında ileri haftalarda bebek kaybına neden olabilecek bir durum da kordon dolanmasıdır.
Ancak tıbben bu durumun erken tespit edilebilemsi son derece zordur. Ancak anne adayı bu durumu erken fark edebilir.
- Kordon dolanmasının varlığının ilk işareti bebeğin hareketlerinin ve gücünün azalmasıdır.
Bu türden bir değişiklik hissedildiğinde, kıza zamanda muayene olunmalıdır.
Son üç ay bulantı kusması ( çok önemli )
Gebeliğin başlangıç aylarında bulantı ve kusma sık ve olağan bir durumdur. Herhangi bir anormallik ile ilişkili değildir.
Ancak gebeliğin son üç ayında meydana gelen bulantı kusma son derece tehlikeli bir hastalığın varlığına işaret edebilir.
- Bu nedenle son aylarda başlayan bulantı kusma varlığında kısa zamanda muayene olunması gerekmektedir.
Son üç ay kaşıntısı ( çok önemli )
Gebelikte çok farklı nedenlerle kaşıntı meydana gelebilmektedir. Ancak son aylarda başlayan ve çok şiddetli kaşıntı ile seyreden gebelik kolestazı denen hastalık diğer durumlardan farklıdır.
- Bu hastalık anne ve bebek hayatını tehdit edebilmektedir. Gebeliği sonlandırmak dışında tedavisi olmayan bu hastalığı ilk işareti özellikle geceleri, tüm vücutta şiddetli kaşıntı varlığıdır.
Son aylarda kaşıntı olması durumunda kısa zamanda muayene olmanızı öneririz.
Son üç ay kanaması
Gebelikte kanama hiç bir zaman normal kabul edilmez. Ancak özellikle son aylarda meydana gelen vajinal kanama, plasenta previa denen hastalığın işareti olabilir.
Bir diğer durum ise bebeğin eşinin doğumdan önce yerinden ayrılmasıdır.
Plasenta dekolmanı denen bu durum anne ve bebek hayatını tehdit eden bir durumdur.
- Vajinal kanama varlığında kısa zamanda muayene olmanızı öneririz.
Bebek suyunun artmasının ilk işareti
Bebekler anne karnında, kendi yaptıkları temiz idrarın içerisinde yaşamaktadırlar.
Bir taraftan idrar yaparken, bir taraftanda bu idrarı yutarak suyu dengede tutmaktadırlar.
İşte bu dengenin bozulması bebeğin suyunun artmasına neden olacaktır.
- Bu durumun ilk işareti anne karnının gebelik haftasına göre hızla büyümesi ve nefes alıp vermede zorluk çekmesidir.
Bu durumda kısa zamanda muayene olunması gerekmektedir.
Bebek suyunun azalmasının ilk işareti
Bebek suyunun azalması, bebeğin anne karnında sıkışmasına ve kordon sıkışmasına neden olabilir.
Bu durumda bebek hayatını tehlikeye sokabilir.
- Bebeğin suyunun azalmasının erken işareti bebek hareketinin azalmasıdır.
Özellikle gebeliğin son haftalarında meydana gelen bebek hareketlerinde azalma varlığında kısa zamanda muayene olunmalıdır.
Bebeğin kaka yapmasının ( mekonyum) ilk işareti
Bebekler, gebeliğin son haftalarında mekonyum denen ve halk arasında kaka olarak bilinen dışkılamayı yapabilir. Bu her zaman bir anormalliğe işaret etmez.
Ancak bazen bu dışkılama, bebek tarafından oksijen seviyesi azalıncada yapılmaktadır. Anne adayının bunu hissetmesi imkansızdır.
- Ancak anne adayı bebeğin hareketlerinin azaldığını hissederse, bebek mekonyum yapmış olabilir.
Bu nedenle özellikle gebeliğin 40. haftasından sonra bebek hareketlerinde azalma olması durumunda kısa zamanda muayene olunmalıdır.
Doç. Dr.
Oktay KAYMAK
Kadın doğum uzmanı & Perinatoloji uzmanı
Hemen arayın
Randevu alın
